De Leie is de belangrijkste rivier in onze regio. De Schelde vormt de zuidelijke grens van de Zuid-West-Vlaamse regio. De Schelde is met de Leie verbonden via het kanaal Bossuit-Kortrijk.

De Schelde

De Schelde is een vlakterivier en ontspringt net als de Leie in Frankrijk, meer bepaald in Gouy.
Vanaf Frankrijk tot Gent spreken we van de Bovenschelde. Dit traject, waarvan 79 km op Frans grondgebied, is ongeveer 185 km lang en is niet meer onderhevig aan de getijden van de zee. De waterstand wordt hier voornamelijk bepaald door de neerslag. Voorbij Gent spreekt men van de Zeeschelde, vanaf de Nederlandse grens van de Westerschelde. De Schelde komt België binnen gestroomd in Bléharies, een kleine gemeente in Henegouwen. Tussen bron en monding stroomt de Schelde dus over zo'n 360 km door Frankrijk, België en Nederland.

Zuid-West-Vlaanderen wordt dus begrensd door een deel van de Bovenschelde. De rivier is sinds het begin van de twintigste eeuw her en der rechtgetrokken maar kent nog een vrij kronkelend verloop. Daar waar de rivier werd rechtgetrokken vind je nog (deels) afgesloten oude Schelde-armen en Scheldemeersen. In onze regio is het Avelgemse Scheldemeersengebied een heel belangrijke gebied voor natuurontwikkeling.

Reeds bij de Romeinen was de Schelde (Scaldis) gekend als een belangrijke verbindingsrivier. Nochtans was hij tot de negende eeuw moeilijk bevaarbaar omdat de rivier heel erg meanderde door het landschap en er geen stuwen waren om het niveau van het water te regelen. In de tiende eeuw werd een eerste stuw gebouwd nabij Oudenaarde. Toen had men nog steeds vier tot vijf dagen nodig om van Doornik naar Gent te varen.

Een eerste grondige ingreep vond in 1458 plaats stroomafwaarts Oudenaarde. Daar werd voor het eerst een bocht afgesneden. Vanaf de vijftiende eeuw werd de techniek van rechttrekken meer en meer gebruikt. Tussen 1850 en 1880 werd de rivier gekanaliseerd. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden de bestaande kunstwerken op de rivier grotendeels vernield. Daardoor kon men na de oorlog met nieuwe bouwwerken de rivier bevaarbaar maken voor boten tot 600 ton.
In 1957 werd de Bovenschelde tussen de Franse grens en Gent bevaarbaar gemaakt voor boten met een tonnage van 1350 ton. Deze ingrepen op de rivier zorgden er evenwel voor dat heel wat ecologische waarden verloren gingen.

Tussen 2012 en 2023 worden de sluizen op de Bovenschelde vernieuwd.
De waterkwaliteit wordt aanzien als 'matig' en is 'herstellend' : lange tijd was de Schelde bijzonder vervuild door water van industrie, bewoning en landbouw dat ongezuiverd via zijrivieren en riolen in de rivier terecht kwam. In de oude (afgesloten) Scheldemeanders is de kwaliteit van het water meestal wel goed.

Wie nog meer wilt weten over de Schelde kan zeker op de volgende sites terecht :
* Het Schelde Informatiecentrum
* De Milieuboot